Uniwersytety Trzeciego Wieku (UTW) to instytucje edukacyjne dedykowane osobom starszym, które pragną kontynuować naukę, rozwijać swoje pasje i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym. Pierwszy UTW powstał w 1973 roku w Tuluzie we Francji, a idea ta szybko zyskała popularność na całym świecie, w tym w Polsce.
Formy działalności UTW
Uniwersytety Trzeciego Wieku oferują różnorodne formy zajęć dostosowane do potrzeb i zainteresowań seniorów. Do najpopularniejszych należą:
- Wykłady: Prowadzone przez specjalistów z różnych dziedzin, takich jak historia, literatura, nauki przyrodnicze czy zdrowie.
- Zajęcia sportowe i ruchowe: Ćwiczenia gimnastyczne, joga, nordic walking czy taniec, mające na celu poprawę kondycji fizycznej.
- Kursy językowe: Nauka języków obcych, często od podstaw, umożliwiająca seniorom poszerzenie kompetencji lingwistycznych.
- Zajęcia artystyczne: Warsztaty malarskie, teatralne, muzyczne czy rękodzielnicze, rozwijające kreatywność i zdolności manualne.
- Zajęcia komputerowe: Szkolenia z obsługi komputera i internetu, pomagające w opanowaniu nowych technologii.
Statystyki dotyczące UTW w Polsce
Według najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) dotyczących Uniwersytetów Trzeciego Wieku (UTW) w Polsce, w roku akademickim 2021/2022 funkcjonowały 552 takie placówki, które kształciły łącznie 86,6 tysiąca słuchaczy. Zdecydowaną większość uczestników stanowiły kobiety, które stanowiły 83,8% ogółu słuchaczy. Najliczniejszą grupę wiekową, prawie 83%, tworzyły osoby w wieku 60-79 lat.
W porównaniu z danymi z 2018 roku, kiedy to działało 640 UTW z łączną liczbą 113,2 tysiąca słuchaczy, można zauważyć spadek zarówno liczby placówek, jak i uczestników. UTW są zlokalizowane we wszystkich województwach, z czego najwięcej, bo 80, w województwie mazowieckim. Łącznie w UTW uczestniczyło 113,2 tys. słuchaczy, z czego 95,4 tys. stanowiły kobiety. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 61-75 lat (71,9%). Pod względem poziomu wykształcenia dominowały osoby z wykształceniem średnim (50,5%), a 87,9% słuchaczy miało status emeryta.
Ciekawostki
- Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku w Polsce powstał w 1975 roku przy Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, z inicjatywy prof. Haliny Szwarc.
- W 2018 roku średnia liczba słuchaczy przypadająca na jeden UTW wynosiła około 177 osób.
- Wiele UTW organizuje wyjazdy edukacyjne, wycieczki krajoznawcze oraz spotkania integracyjne, wspierając aktywność społeczną seniorów.
Udział w zajęciach Uniwersytetów Trzeciego Wieku (UTW) przynosi seniorom liczne korzyści, które znacząco wpływają na jakość ich życia. Przede wszystkim, aktywizacja intelektualna umożliwia osobom starszym zdobywanie nowej wiedzy i umiejętności. Regularne uczestnictwo w wykładach, kursach czy warsztatach stymuluje pracę mózgu, co może opóźniać procesy starzenia się układu nerwowego. Dzięki temu seniorzy utrzymują sprawność umysłową, co jest kluczowe dla ich samodzielności i poczucia własnej wartości.
Kolejnym istotnym aspektem jest integracja społeczna. UTW tworzą przestrzeń, w której seniorzy nawiązują nowe znajomości i przyjaźnie. Spotkania z rówieśnikami o podobnych zainteresowaniach przeciwdziałają poczuciu osamotnienia i izolacji, często towarzyszącemu osobom w podeszłym wieku. Aktywność w grupie sprzyja budowaniu więzi społecznych, co pozytywnie wpływa na samopoczucie i zdrowie psychiczne.
UTW oferują również zajęcia sportowe i rekreacyjne, które przyczyniają się do poprawy kondycji fizycznej seniorów. Regularna aktywność ruchowa, dostosowana do możliwości uczestników, wspiera zdrowie układu krążenia, zwiększa elastyczność mięśni i stawów oraz poprawia ogólną sprawność fizyczną. Dzięki temu osoby starsze mogą cieszyć się lepszą jakością życia i większą niezależnością w codziennych czynnościach.
Uczestnictwo w UTW podnosi również ogólną jakość życia seniorów. Aktywne spędzanie czasu wolnego poprzez realizację pasji i zainteresowań daje poczucie spełnienia i satysfakcji. Możliwość rozwijania hobby, takich jak nauka języków obcych, zajęcia artystyczne czy podróże edukacyjne, sprawia, że życie na emeryturze staje się bardziej atrakcyjne i pełne nowych doświadczeń.
Warto również podkreślić, że uczestnictwo w UTW pomaga seniorom nadążać za dynamicznie zmieniającym się światem. Zajęcia z obsługi nowych technologii czy kursy komputerowe przeciwdziałają wykluczeniu cyfrowemu, umożliwiając pełniejsze uczestnictwo w życiu społecznym i kulturalnym.
